🔥 *शेषात् कर्तरि परस्मैपदम्।1.3.78*
🔥 प वि:- शेषात् 5.1। कर्तरि 7.1। परस्मैपदम् 1.1।
🔥 अर्थ: - शेषाद् धातोः कर्तरि परस्मैपदं भवति।
🔥 आर्यभाषा: - पूर्वोक्त से शेष अन्य धातुओं से कर्तृवाच्य में परस्मैपद है।
🔥 उदाहरण: - *याति* जाता है। *प्रविशति* :- प्रवेश करता है।
🔥 विशेष:- 1. *अनुदात्तङित आत्मनेपदम्* 1.3.12 से जो आत्मनेपद का विधान किया गया है , भू या और वा धातु उदात्तेत् होने से उससे *शेष* है अतः इनसे पहस्मैपद होता है।
2. *नेर्विशः* 1.3.17 से नि उपसर्गपूर्वक विश् धातु से आत्मनेपद का विधान किया गया है। प्र उपसर्ग से परे विश् धातु अन्य(शेष) है। अतः उससे *परस्मैपद*होता है।
🔥 एधँ वृद्धौ , भ्वादि गण, उदात्त, अनुदात्त(आत्मनेपदी) 1. *लट् लकार* एधते, एधेते , एधन्ते। एधसे, एधेथे , एधध्वे। एधे, एधावहे , एधामहे। 2. *लिट् लकार* एधाञ्चक्रे , एधाञ्चक्राते , एधाञ्चक्रिरे। एधाञ्चकृषे , एधाञ्चक्राथे , एधाञ्चकृढ्वे। एधाञ्चक्रे , एधाञ्चक्रवहे , एधाञ्चक्रमहे। 3. *लुट् लकार* एधिता , एधितारौ , एधितारः। एधितासे , एधिताथे , एधिताध्वे। एधिताहे , एधितास्वहे , एधितास्महे। 4. *लृट् लकार* एधिष्यते , एधिष्येते , एधिष्यन्ते। एधिष्यसे , एधिष्येथे , एधिष्यध्वे। एधिष्ये , एधिष्यवहे , एधिष्यमहे। 5. *लेट् लकार* एधिषातै , एधिषैते , एधिषैन्ते। एधिषासै , एधिषैथे , एधिषाध्वै। एधिषै , एधिषावहै , एधिषामहै। 6. *लोट् लकार* एधताम् ,एधेताम् , एधन्ताम्। एधस्व , एधेथाम् , एधध्वम्। एधै , एधावहै , एधामहै। 7. *लङ् लकार* ऐधित , ऐधेताम् , ऐधन्त। ऐधथाः , ऐधेथाम् , ऐधध्वम्। ऐधे , ऐधावहि , ऐधामहि। 8. *लिङ् लकार* *क. विधिलिङ् :-* एधेत , एधेताम् , एधेरन्। एधेथाः , एधेयाथाम् , एधेध्वम्। एधेय , एधेवहि , एधेमहि। *ख. आशीष् :-* एधिषीष्ट , एधिषीयास्ताम
Comments
Post a Comment