🔥 *आद्युदात्तश्च।3.1.3*
प वि:- आद्युदात्तः 1.1। च।
अनुवृत्ति: - प्रत्ययः।
अर्थ: - यः च प्रत्ययः संज्ञकः स आद्युदात्तः भवति , इत्यधिकारो अयम् आ पञ्चमाध्यायपरिसमाप्ते।यस्य प्रत्ययस्य अन्यस्वरो न विहितः सः आद्युदात्तः वेदितव्यः।
आर्यभाषाया:- और जिसकी प्रत्यय संज्ञा है वह आदि-उदात्त होता है। इसका पञ्चम अध्यायलकी समाप्ति पर्यन्त अधिकार है।जिस प्रत्यय का कोई अन्यस्वर विधान नहीं किया गया है उसका आद्युदात्त स्वर होता है।
उदाहरण: - *क॒र्तव्य॑म्।* यहाँ तव्य प्रत्यय को आद्युदात्त स्वर होता है इसी सूत्र से।
अनुदात्त:- *क॒*।
स्वरित:- *क॑*।
🔥 एधँ वृद्धौ , भ्वादि गण, उदात्त, अनुदात्त(आत्मनेपदी) 1. *लट् लकार* एधते, एधेते , एधन्ते। एधसे, एधेथे , एधध्वे। एधे, एधावहे , एधामहे। 2. *लिट् लकार* एधाञ्चक्रे , एधाञ्चक्राते , एधाञ्चक्रिरे। एधाञ्चकृषे , एधाञ्चक्राथे , एधाञ्चकृढ्वे। एधाञ्चक्रे , एधाञ्चक्रवहे , एधाञ्चक्रमहे। 3. *लुट् लकार* एधिता , एधितारौ , एधितारः। एधितासे , एधिताथे , एधिताध्वे। एधिताहे , एधितास्वहे , एधितास्महे। 4. *लृट् लकार* एधिष्यते , एधिष्येते , एधिष्यन्ते। एधिष्यसे , एधिष्येथे , एधिष्यध्वे। एधिष्ये , एधिष्यवहे , एधिष्यमहे। 5. *लेट् लकार* एधिषातै , एधिषैते , एधिषैन्ते। एधिषासै , एधिषैथे , एधिषाध्वै। एधिषै , एधिषावहै , एधिषामहै। 6. *लोट् लकार* एधताम् ,एधेताम् , एधन्ताम्। एधस्व , एधेथाम् , एधध्वम्। एधै , एधावहै , एधामहै। 7. *लङ् लकार* ऐधित , ऐधेताम् , ऐधन्त। ऐधथाः , ऐधेथाम् , ऐधध्वम्। ऐधे , ऐधावहि , ऐधामहि। 8. *लिङ् लकार* *क. विधिलिङ् :-* एधेत , एधेताम् , एधेरन्। एधेथाः , एधेयाथाम् , एधेध्वम्। एधेय , एधेवहि , एधेमहि। *ख. आशीष् :-* एधिषीष्ट , एधिषीयास्ताम
Comments
Post a Comment