Skip to main content

छन्द परिचय

🔥 *छन्दानां संक्षिप्तः परिचयः*
        - *प्रथमेश आर्य्य*

वैदिक छन्द में केवल स्वरों का महत्त्व है।और उनमें व्यञ्जन की गणना नहीं होती। 
वैसे तो छन्द बहुत प्रकार के हैं। परन्तु कुछ मुख्य निम्न हैं।
१. *गायत्री छन्द* :- २४ मात्रायें। 
२. *उष्णिक् छन्द*:- २४+४= २८ मात्रायें।
३. *अनुष्टुप् छन्द*:- २८+४= ३२ मात्रायें (स्वर )
४. *बृहती छन्द*:- ३२+४= ३६ मात्रायें। 
५. *पङ्क्ति छन्द*:- ३६+४= ४० मात्रायें। 
६. *त्रिष्टुप् छन्द*:- ४०+४= ४४ मात्रायें।  
७. *जगती छन्द*:- ४४+४ = ४८ मात्रायें।  

उदाहरण:-
*गायत्री छन्द :-* ऋग्वेद १.१.१
अग्निमीळे पुरोहितं यज्ञस्य देवमृत्विजं होतारं रत्नधातमम्।= *२४ स्वर( = मात्रायें)*  
*त्रिष्टुप् छन्द*:- ऋग्वेद ६.१७.१।
*जगती छन्द* :- ऋग्वेद ५.११.१।

Comments

Popular posts from this blog

अष्टाध्यायी सूत्र प्रकार

🔥 *अष्टाध्याय्याः सूत्राणां विभागाः* अष्टाध्यायी में सभी सूत्र सात प्रकार के हैं:- संज्ञापरिभाषाविधिनिषेधनियमातिदेशाधिकाराख्यानि सप्तविधानि सूत्राणि भवन्ति। 1. *स...

तिङ् प्रत्यय

🔥  *तिङ् प्रत्ययाः*      *परस्मैपद:-*   1. तिप् ,   तस् ,   झि।    2. सिप् ,   थस् ,   थ।   3.  मिप् ,   वस् , मस्।         *आत्मनेपद:-* 1.   त ,      आताम् ,        झ।  2.   थास् ,   आथाम् ,    ध्वम्। 3.   इट् , ...

एध धातु आत्मनेपदी

🔥 एधँ वृद्धौ , भ्वादि गण, उदात्त, अनुदात्त(आत्मनेपदी) 1. *लट् लकार* एधते, एधेते , एधन्ते।  एधसे, एधेथे , एधध्वे। एधे, एधावहे , एधामहे। 2. *लिट् लकार* एधाञ्चक्रे , एधाञ्चक्राते , एधाञ्चक...